علائم خرابی سنسور دریچه گاز و روش ‌های تشخیص و تعمیر آن

سنسور دریچه گاز، یکی از اجزای حیاتی در سیستم موتور خودرو است که وظیفه نظارت بر میزان هوای ورودی به موتور و انتقال این اطلاعات به ECU را دارد. از علائم خرابی سنسور دریچه گاز می‌توان به افزایش غیر عادی دور موتور، کاهش شتاب خودرو، تاخیر در واکنش گاز و افزایش مصرف سوخت اشاره کرد؛ نشانه‌هایی که اگر نادیده گرفته شوند، مشکلات زیادی را در عملکرد خودرو به وجود می‌آورند.

در این مطلب، علائم مختلف خرابی سنسور دریچه گاز و روش‌های تشخیص و تعمیر آن را بررسی می‌کنیم. همچنین تفاوت‌های علائم خرابی در خودروهای مختلف مانند پراید، پژو و دنا را هم بررسی خواهیم کرد. اگر می‌خواهید بدانید چگونه می‌توان مشکل خرابی سنسور دریچه گاز را شناسایی و آن را تعمیر کرد، با ما همراه باشید.

سنسور دریچه گاز چیست؟

به یکی از اجزای کلیدی در سیستم مدیریت موتور خودرو که وظیفه اندازه‌گیری میزان باز بودن دریچه گاز و ارسال این اطلاعات به کامپیوتر خودرو را بر عهده دارد، سنسور دریچه گاز گفته می‌شود.

در واقع، زمانی که راننده پدال گاز را فشار می‌دهد، این سنسور تغییر زاویه دریچه گاز را تشخیص و به ECU گزارش می‌دهد تا مقدار مناسب سوخت را برای تزریق به سیلندرها تعیین کند.

این سنسور روی دریچه گاز و در نزدیکی استپر موتور نصب می‌شود و نقش مهمی در ایجاد تعادل بین هوای ورودی و سوخت مصرفی دارد. عملکرد دقیق آن باعث می‌شود خودرو با شتاب‌گیری نرم، مصرف سوخت بهینه و واکنش سریع به فرمان گاز همراه باشد. به همین‌دلیل، خرابی یا اختلال در این قطعه می‌تواند مستقیما بر راندمان موتور و کیفیت رانندگی تاثیر بگذارد.

نحوه عملکرد سنسور دریچه گاز و اجزای آن

سنسور دریچه گاز با ساختاری ساده اما بسیار دقیق، یکی از قطعات مهم در تنظیم عملکرد موتور خودرو محسوب می‌شود. این سنسور به‌صورت مستقیم به ECU متصل است و با دریافت و ارسال سیگنال‌های الکتریکی، میزان باز شدن دریچه گاز را به ولتاژ تبدیل می‌کند؛ به دلیل اینکه ECU بتواند مقدار مناسب سوخت را برای پاشش تنظیم کند.

سنسور دارای سه پین اصلی است:

• پین ۱: پین مثبت ۵ ولت
• پین ۲: پین سیگنال
• پین ۳: پین اتصال منفی

زمانی که راننده، سوئیچ خودرو را باز می‌کند، جریان الکتریکی از پین‌های ۱ و ۳ وارد سنسور می‌شود. هم‌زمان با فشردن پدال گاز، یک مقاومت متغیر درون سنسور، میزان باز شدن دریچه گاز را به یک ولتاژ تبدیل و از طریق پین سیگنال، به ECU ارسال می‌کند. ECU هم با دریافت این داده‌ها، با کمک سایر سنسورها از جمله مپ سنسور، میزان هوای ورودی را ارزیابی و حجم سوخت تزریقی را تنظیم می‌کند.

علائم خرابی سنسور دریچه گاز

سنسور دریچه گاز شاید قطعه‌ای ساده به‌نظر برسد، اما نقشی کلیدی در عملکرد روان خودرو دارد. در صورت خرابی این قطعه، ممکن است با علائمی مواجه شوید که در ادامه به بررسی رایج‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.

بالا ماندن دور موتور از نشانه‌های خرابی سنسور دریچه گاز

اگر دور موتور خودروی شما در حالت خلاص به‌طور غیرعادی بالا باقی می‌مانَد، می‌تواند یکی از نشانه‌های خرابی سنسور دریچه گاز باشد. بسیاری از رانندگان در مواجهه با این مشکل، به‌اشتباه سراغ تعویض استپر موتور می‌روند؛ در حالی‌که خرابی سنسور دریچه گاز هم می‌تواند عامل اصلی این اختلال باشد.

این سنسور در تنظیم دقیق میزان باز‌شدن دریچه گاز نقش دارد و اختلال در عملکرد آن ممکن است باعث ارسال سیگنال اشتباه به ECU و افزایش بی‌دلیل دور موتور شود.

بروز مشکل در شتاب‌گیری خودرو

کاهش در شتاب‌گیری خودرو، یکی دیگر از علائم شایع خرابی سنسور دریچه گاز است. در این حالت، ممکن است خودرو در بازه دور موتور ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ دچار کپ‌کردن یا کندی واکنش شود.

این اتفاق معمولا به‌دلیل ارسال اطلاعات نادرست از سوی سنسور به ECU رخ می‌دهد، که باعث اختلال در میزان پاشش سوخت و واکنش ناقص موتور به فشار پدال گاز می‌شود. توجه داشته باشید که گاهی این نشانه با مشکلات سنسور دور موتور اشتباه گرفته می‌شود، در حالی‌که منشا اصلی آن می‌تواند خرابی سنسور دریچه گاز باشد.

تاخیر در گاز خوردن خودرو

در شرایطی که ولتاژ خروجی سنسور دریچه گاز کمتر از مقدار استاندارد تعریف شده باشد، چند ثانیه طول می‌کشد تا ولتاژ به سطح مطلوب برسد. همین تاخیر در رسیدن ولتاژ صحیح، باعث می‌شود خودرو هم با چند لحظه تاخیر به فرمان پدال گاز، واکنش نشان دهد. نتیجه این اختلال، گاز خوردن دیرهنگام خودرو و کاهش کیفیت رانندگی، به‌ویژه در زمان شروع حرکت یا سبقت‌گرفتن است.

تاخیر در کاهش دور موتور

اگر پس از رهاکردن پدال گاز، دور موتور با تاخیر کاهش پیدا کند تا به حالت نرمال بازگردد، احتمال بالایی وجود دارد که سنسور دریچه گاز دچار خرابی شده باشد. در این شرایط، معمولا مکانیزم داخلی سنسور که باید به‌سرعت به موقعیت اولیه بازگردد، عملکرد فنری‌ خود را از دست داده است و کند عمل می‌کند.

افزایش مصرف سوخت خودرو

افزایش غیرعادی مصرف سوخت یکی از پیامدهای رایج خرابی سنسور دریچه گاز است. در این وضعیت، به‌دلیل ارسال سیگنال اشتباه به ECU، دریچه گاز، باز تشخیص داده می‌شود، حتی زمانی‌ که پدال رها شده است. در نتیجه، پاشش سوخت متوقف نمی‌شود و خودرو بیش از حد نیاز، بنزین مصرف می‌کند.

البته باید توجه داشت که افزایش مصرف سوخت می‌تواند با علائم خرابی سنسور اکسیژن هم شباهت‌هایی داشته باشد، که برای تشخیص دقیق باید وضعیت خودرو توسط متخصص بررسی شود.

خاموش شـدن خودرو در زمان سرد بـودن

اگر خودروی شما در حالت سرد، به‌ویژه هنگام روشن‌کردن در ابتدای صبح، با فشردن پدال گاز ناگهان خاموش می‌شود، می‌تواند نشانه‌ای از خرابی سنسور دریچه گاز باشد. در این شرایط، سنسور نمی‌تواند میزان بازشدن دریچه گاز را به‌درستی به ECU گزارش دهد، در نتیجه تنظیم مناسبی بین هوا و سوخت برقرار نمی‌شود و موتور توان ادامه فعالیت را از دست می‌دهد.

روشن‌شدن چراغ چک

اگر سنسور دریچه گاز دچار اختلال شود، عملکرد موتور تحت تاثیر قرار می‌گیرد و یکی از اولین واکنش‌های خودرو، روشن‌شدن چراغ چک خواهد بود. در چنین شرایطی باید به یک کارشناس ماهر مراجعه کنید تا خودرو را به دستگاه دیاگ متصل و کد خطا را بررسی کند و علت دقیق مشکل را تشخیص دهد.

تفاوت علائم خرابی سنسور دریچه گاز در خودروهای مختلف

علائم خرابی سنسور دریچه گاز ممکن است در همه خودروها یکسان ظاهر نشود؛ چراکه هر خودرویی بسته به نوع سیستم سوخت‌رسانی و ECU، واکنش متفاوتی به اختلال در این سنسور نشان می‌دهد.

بنابراین، آشنایی با نشانه‌های مخصوص هر خودرو می‌تواند در تشخیص سریع‌تر و دقیق‌تر مشکل کمک کند. در ادامه، با علائم خرابی سنسور دریچه گاز در خودروهای پراید، پژو و دنا بیشتر آشنا می‌شویم.

علائم خرابی سنسور دریچه گاز پراید

در ماشین پراید، خرابی سنسور دریچه گاز با علائمی مانند بالا ماندن دور موتور در حالت خلاص، کاهش شتاب و حتی خاموش‌شدن ناگهانی در دورهای پایین همراه است. این مشکلات اغلب به‌دلیل فرسودگی سنسور یا تجمع آلودگی در دریچه گاز به‌وجود می‌آید.

همچنین توجه داشته باشید که بعد از تعویض باتری خودرو، به‌دلیل ریست‌شدن تنظیمات ECU، ممکن است سنسور دریچه گاز به‌درستی کالیبره نباشد و همین موضوع باعث بروز نوسانات در عملکرد موتور شود. در چنین شرایطی، بررسی و تنظیم مجدد سنسور توسط تعمیرکار متخصص توصیه می‌شود.

علائم خرابی سنسور دریچه گاز پژو

در خودروهای پژو، به‌ویژه مدل‌هایی مانند پژو ۴۰۵، خرابی سنسور دریچه گاز با علائمی همچون ریپ‌‌زدن موتور، شتاب‌گیری نامنظم و روشن‌شدن چراغ چک موتور، خود را نشان می‌دهد.

علائم خرابی سنسور دریچه گاز دنا

در خودروی دنا، خرابی سنسور دریچه گاز با نشانه‌هایی مانند بالا ماندن دور موتور پس از رهاکردن پدال گاز، گاز نخوردن سریع خودرو و شتاب‌گیری ضعیف همراه است.

نحوه تشخیص خرابی سنسور دریچه گاز

برای تشخیص خرابی سنسور دریچه گاز، بهترین و دقیق‌ترین روش، استفاده از دستگاه دیاگ است. با این حال، پیش از مراجعه به تعمیرگاه و دیاگ‌زدن، می‌توان چند مرحله ساده و کاربردی را بررسی کرد که در بسیاری از موارد می‌توانند نشانه‌های خرابی را به‌روشنی مشخص کنند. در ادامه این مراحل را مرور می‌کنیم:

• ابتدا وضعیت دریچه گاز را بررسی کنید. اگر دریچه در حالت بسته باشد، مشکلی وجود ندارد؛ اما اگر در حالت باز باقی مانده باشد، احتمال خرابی سنسور وجود دارد.
• زاویه دریچه گاز در حالت عادی باید صفر درجه باشد. اگر عددی بیشتر از صفر نمایش داده شود، ابتدا باید از سالم‌بودن سیم گاز مطمئن شوید. در صورتی‌‎که سیم گاز سالم و زاویه همچنان غیر صفر باشد، سنسور خراب است و باید تعویض شود.
• ولتاژ را بررسی کنید. ولتاژ استاندارد بین ۴۰۰ تا ۶۰۰ است. عدد کمتر از ۴۰۰، باعث تاخیر در گاز خوردن و عدد بین ۱۰۰۰ تا ۱۳۰۰ می‌تواند نشانه خرابی سنسور باشد. اگر ولتاژ ۴۹۰۰ یا نزدیک به آن باشد، احتمال قطع بودن سیم سوکت وجود دارد. در صورتی‌‎که اتصالات سالم باشند، باید سنسور را تعویض کنید.

دلایل اصلی خرابی سنسور دریچه گاز+ نکات پیشگیری

دلایل مختلفی می‌توانند باعث خرابی سنسور دریچه گاز شوند؛ عواملی که بسیاری از آن‌ها قابل پیشگیری هستند و با رعایت چند نکته ساده می‌توان عمر این قطعه حساس را افزایش داد. در ادامه، مهم‌ترین دلایل خرابی این سنسور و راهکارهای جلوگیری از آن را مرور می‌کنیم:

• نفوذ آب یا رطوبت به سنسور: شستشوی موتور در کارواش بدون خشک‌کردن کامل سوکت‌ها، مخصوصا در بخش سنسورها، می‌تواند باعث سوختن یا اختلال در عملکرد سنسور شود. پس از شستشو، حتما از خشک‌بودن کامل اتصالات با استفاده از باد یا تجهیزات مخصوص اطمینان حاصل کنید.
• فشار بیش ‌از حد به موتور و گازدادن شدید: رساندن دور موتور به محدوده کات‌آف، به‌ویژه در خودروهایی با قطعات حساس یا کیفیت پایین، می‌تواند به سنسور آسیب بزند. حفظ رانندگی نرم و استاندارد به‌طور مستقیم در سلامت این قطعه موثر است.
• کثیفی محفظه دریچه گاز: باقی‌ماندن جرم و آلودگی در اطراف پولکی دریچه گاز باعث بازماندن آن و در نتیجه تغییر زاویه سنسور می‌شود. این تغییر زاویه، در طول زمان، مقاومت داخلی سنسور را فرسوده می‌کند. در چنین حالتی حتی با تمیزکردن دریچه، ممکن است سنسور به حالت اول برنگردد. بنابراین، محفظه دریچه گاز را به‌صورت دوره‌ای بررسی و در صورت نیاز تمیز کنید.
• نوسانات جریان برق: سنسور دریچه گاز به‌عنوان یک مقاومت متغیر، نسبت به تغییرات جریان برق حساس است. اختلال در سیم‌کشی یا سیستم برق خودرو می‌تواند باعث عملکرد نادرست یا سوختن سنسور شود.
• خرابی ECU: سنسور دریچه گاز تحت فرمان ECU عمل می‌کند. اگر ECU دچار اختلال شود، ممکن است دستورها یا ولتاژهای اشتباهی به سنسور ارسال کند و موجب آسیب به آن شود.
• خرابی پولکی دریچه گاز: از آنجا که سنسور مستقیما روی پولکی نصب می‌شود، هرگونه گیرکردن یا خرابی در پولکی می‌تواند موجب اختلال در عملکرد سنسور شود.

جدول کدهای خطای رایج سنسور دریچه گاز در دیاگ

هنگام بررسی عملکرد سنسور دریچه گاز با دستگاه دیاگ، کدهای خطایی نمایش داده می‌شوند که هرکدام بیانگر نوع خاصی از اختلال در این قطعه یا ارتباط آن با ECU است. آشنایی با این کدها به مکانیک کمک می‌کند تا منبع دقیق مشکل را سریع‌تر شناسایی و نسبت به تعمیر یا تعویض سنسور اقدام کند. در ادامه، رایج‌ترین کدهای خطای مربوط به سنسور دریچه گاز را مشاهده می‌کنید.

تعمیر سنسور دریچه گاز پراید

اگر مشکل سنسور دریچه گاز پراید به‌دلیل آلودگی باشد، ابتدا سنسور را از بدنه دریچه گاز جدا، سپس اتصالات و پین‌ها را تمیز و بررسی کنید. اما، اگر مقاومت داخلی یا مکانیزم‌ محور سنسور دچار گیر یا خرابی فنر باشد، با تعویض یا تعمیر توسط تعمیرکار می‌توانید عملکرد آن را بازگردانید.

ویدیوی تعمیر سنسور دریچه گاز پراید:

خرابی سنسور دریچه گاز؛ اخلال در عملکرد خودرو

در این مطلب با علائم خرابی سنسور دریچه گاز، روش‌های تشخیص دقیق آن، دلایل اصلی آسیب‌دیدگی و راهکارهای پیشگیری آشنا شدید. همچنین تفاوت نشانه‌های خرابی در خودروهای مختلف مانند پراید، پژو و دنا را به‌همراه جدول کدهای خطای رایج در دیاگ بررسی کردیم.

سنسور دریچه گاز نقش مهمی در تنظیم نسبت هوا و سوخت دارد و خرابی آن می‌تواند مستقیما بر شتاب، مصرف سوخت و عملکرد کلی موتور تاثیر بگذارد. اگر علائم گفته‌شده را در خودروی خود مشاهده کردید، در اولین فرصت نسبت به بررسی و در صورت لزوم، تعویض این قطعه اقدام کنید تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود.