هرآنچه که باید از سنسور دور موتور بدانید
سنسور دور موتور یکی از اجزای کلیدی خودرو است که فعالیت موتور را بهینه‌سازی می‌کند. این قطعه حرکات وسایل نقلیه را تحت کنترل خود قرار می‌دهد و آسیب‌دیدن سنسور موجب اختلال در عملکرد خودرو می‌شود. اگر می‌خواهید با انواع سنسورهای دور موتور، علت و نشانه‌های خرابی آن آشنا شوید؛ خواندن این مطلب را از دست ندهید. همچنین در انتها با روش‌های رفع خطای این سنسور آشنا خواهید شد.
سنسور دور موتور چیست؟
سنسور دور موتور (engine speed sensor) که به اختصار ESS هم نامیده می‌شود یک قطعه حیاتی در وسایل نقلیه است. این وسیله با اندازه‌گیری سرعت چرخش میل‌لنگ موتور، داده‌های دقیقی در اختیار کامپیوتر یا واحد کنترل خودرو (ECU) قرار می‌دهد.
این اطلاعات برای عملیات‌های مختلف موتور از جمله زمان تزریق سوخت، جرقه‌زنی و تعویض دنده بسیار مهم است. یک ایراد کوچک می‌تواند تاثیر منفی بر عملکرد خودرو بگذارد. به‌همین دلیل باید معاینه فنی دوره‌ای از جمله تعویض روغن موتور را جدی بگیرید و با توجه به بهترین زمان تعویض روغن موتور، این کار را انجام دهید.
سنسور دور موتور (ESS)کجا قرار دارد؟
محل قرارگیری سنسور دور موتور به نوع خودرو بستگی دارد. با این حال در اکثر خودروها از جمله پژو۴۰۵، ۲۰۶ و پراید، ESS سنسور روی پوسته کلاچ نصب می‌شود. همچنین آن‌ها نزدیک فلایویل یا دنده‌های موتور قرار می‌گیرند. محل قرارگیری سنسور در خودروهای جدیدتر روی قالب تسمه، زنجیر تایم یا جلو موتور است.
وظایف سنسور دور موتور (ESS)
سنسور دور موتور تاثیر بسیار زیادی بر عملکرد خودرو می‌گذارد. این قطعه به‌صورت لحظه‌ای وضعیت حرکت ماشین را مورد بررسی قرار می‌دهد. مهم‌ترین وظایف ESS را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد.
تشخیص سرعت خودرو
این سنسور سرعت واقعی اتومبیل را تشخیص می‌دهد و داده‌ها را به سیستم رایانه داخلی منتقل می‌کند. این اطلاعات برای تعویض دنده اتوماتیک، نمایش داشبورد، کنترل دور آرام موتور و کروز کنترل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کنترل موتور
سیگنال سرعت که توسط این سنسور ارائه می‌شود برای کنترل موتور کاربرد بسیار زیادی دارد. همچنین این سیگنال تزریق سوخت و زمان جرقه‌زنی را تنظیم می‌کند. از طریق داده‌های دقیق سنسور، واحد کنترل موتور می‌تواند مصرف سوخت، عملکرد نیرو و وضعیت کار موتور را بهینه کند.
کنترل گیربکس
گیربکس‌های اتوماتیک با تکیه بر سیگنال‌های ارائه‌شده توسط سنسور، زمان تعویض دنده را مشخص می‌کنند. اگر سنسور دور موتور خراب شود تعویض دنده با مشکل مواجه خواهد شد که می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات زیادی در حین رانندگی شود.
سیستم ضدلغزش
در سیستم‌های ضدلغزش مانند ABS، سنسورهای دور موتور می‌توانند تفاوت در سرعت چرخ‌های ماشین را تشخیص دهند. زمانی که یک چرخ خودرو در شرف قفل‌شدن باشد، سنسور از نیروی ترمز برای جلوگیری از قفل‌شدن استفاده خواهد کرد. این موضوع ایمنی و پایداری خودرو را افزایش می‌دهد.
انواع سنسور دور موتور (ESS)
سنسورهای دور موتور دارای انواع مختلفی هستند که هریک ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند. در ادامه شما را به‌طور کامل با انواع ESS، کارکرد و مزایا و معایب آن‌ها آشنا خواهیم کرد.
سنسور اثر هال
این سنسور دقت بسیار بالایی دارد. به همین دلیل میزان خطای سیگنال‌هایی که به واحد موتور ارسال می‌شوند کم خواهد بود. در این سنسور ولتاژ در پاسخ به یک میدان مغناطیسی تولید می‌شود.
سنسور اثر هال اغلب به آهنربای نصب‌شده روی یک جسم در حال چرخش جفت می‌شود. سنسورهای اثر هال برای سنجش سرعت صفر مناسب هستند. در ادامه با مزایا و معایب این سنسور بیشتر آشنا خواهید شد.
مزایا
- ویژگی غیرتماسی آن سبب افزایش دوام حس‌گر می‌شود.
- مقاومت بالایی در برابر گردوغبار، رطوبت و لرزش دارد.
- برای طیف وسیعی از سرعت‌ها از جمله سرعت نزدیک به صفر مناسب است.
معایب
- میزان دقت سنسور تحت تاثیر تغییرات میدان مغناطیسی است.
- در مقایسه با دیگر انواع سنسورها فاصله سنجش محدودی دارد.
- ممکن است برای تنظیم سیگنال به اجزای اضافی نیاز داشته باشد.
سنسور القائی
در این سنسور از القای الکترومغناطیسی برای اندازه‌گیری سرعت استفاده می‌شود. آن‌ها از یک سیم‌پیچ و هسته مغناطیسی تشکیل شده‌اند. هنگام عبور یک هدف آهنی از میدان مغناطیسی حس‌گر سنسور، ولتاژ لازم را ایجاد می‌کند. مزایا و معایب سنسور القائی شامل موارد زیر می‌شود:
مزایا
- در برابر گردوغبار، رطوبت و لرزش مقاوم است و در شرایط سخت هم عملکرد خوبی دارد.
- گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه برای برنامه‌های کاربردی با سرعت بالا محسوب می‌شود.
- دارای حسگرهای بدون تماس است که از طراحی ساده و قابل اعتمادی برخوردارند.
معایب
- عملکرد سنسور در حضور مواد فرومغناطیسی نزدیک کاهش پیدا می‌کند.
- در مقایسه با سنسورهای نوری یا اثر هال دقت کمتری دارد و فاصله سنجش آن محدود است.
- ممکن است به پردازش سیگنال اضافی نیاز داشته باشد.
سنسور سرعت نوری
در این نوع سنسور، از نور که اغلب یکLED مادون قرمز و یک فوتودیود است برای تشخیص سرعت یک جسم در حال چرخش استفاده می‌شود. سنسورهای سرعت نوری در زمان چرخش جسم، وقفه‌ها و بازتاب‌های نور را اندازه می‌گیرند. مزایا و معایب این سنسور شامل موارد زیر می‌شود:
مزایا
- اندازه‌گیری بدون تماس سبب کاهش سایش و افزایش طول عمر حس‌گر می‌شود.
- دقت بسیار بالا به‌خصوص در محیط‌های تمیز دارد.
- کمتر تحت تاثیر گردوغبار، رطوبت و لرزش قرار می‌گیرد.
معایب
- نسبت به تغییرات نور محیط حساس بوده و ممکن است بر عملکرد حس‌گر تاثیر بگذارد.
- در مقایسه با دیگر سنسورها هزینه بالاتری دارد.
- دارای مدارهای پیچیده‌تری است که طراحی را دشوار می‌کند.
سنسور جریان گردابی(RF)
سنسورهای جریان گردابی با استفاده از سیگنال‌های حامل مدوله‌شده، اجسام فلزی در حال گردش را تشخیص می‌دهند. این سنسور برای فلزات غیرآهنی مانند آلومینیوم بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین می‌تواند بدون ایجاد نیرو مغناطیسی، سرعت نزدیک به صفر را اندازه‌گیری کند. معایب و مزایا استفاده از سنسور جریان گردابی شامل موارد زیر می‌شود:
مزایا
- قادر به تشخیص فلزات آهنی و غیرآهنی است.
- فاقد کشش مغناطیسی هستند و برای کاربردهای حساس مانند اندازه‌گیری جریان کم، مناسب خواهند بود.
- حتی با وجود شکاف‌های هوایی بزرگ عملکرد عالی دارد.
معایب
- هزینه بالاتری دارد.
- به پیش‌تقویت‌کننده‌های خارجی و تهویه‌کننده‌های سیگنال احتیاج دارد.
سنسور سرعت مکانیکی
سنسورهای مکانیکی برای اندازه‌گیری سرعت با شیء درحال چرخش تماس مستقیم برقرار خواهند کرد. یک نمونه متداول از این سنسورها، کیلومترشمارهای کابلی است که سرعت چرخش جعبه‌دنده خودرو را اندازه‌گیری می‌کند.
مزایا
- طراحی آن ساده و البته کم‌هزینه است.
- به منبع تغذیه خارجی یا مدارهای الکترونیکی پیچیده احتیاجی ندارد.
معایب
- تماس مستقیم باعث سایش و کاهش عمر مفید سنسور می‌شود.
- نسبت به سنسورهای بدون تماس از دقت کمتر و واکنش کندتری برخوردار است.
- برای کاربردهایی که به سرعت و دقت بالا احتیاج دارند مناسب نیست.
سنسور سرعت تقویت‌شده
این سنسور یک مبدل با حساسیت بالا را با تهویه سیگنال داخلی ترکیب می‌کند. این موضوع باعث می‌شود تا سنسور حرکت‌هایی با سرعت پایین را تشخیص دهد و سیگنال خروجی قوی‌تر و پایدارتری را تولید کند.
این سیگنال‌ها می‌توانند براساس فناوری FR یا VR باشند. آن‌ها شامل یک پیش‌تقویت‌کننده یکپارچه هستند که کیفیت سیگنال‌ها را افزایش می‌دهند. مزایا و معایب سنسور سرعت تقویت‌شده شامل موارد زیر می‌شود:
مزایا
- قادر به تشخیص سرعت‌های نزدیک به صفر است.
- دارای چند گزینه خروجی پالس است که تطبیق‌پذیری با برنامه‌های مختلف را افزایش می‌دهد.
- نیاز به پردازش سیگنال خارجی اضافی را کاهش می‌دهد.
معایب
- در مقایسه با سنسورهای غیرفعال گران‌تر است.
- درمقایسه با سنسورهای مکانیکی، دامنه دمایی آن محدود است.
- برای کار به منبع تغذیه نیاز دارد.
علائم خرابی سنسور دور موتور
اگر سنسورهای دور موتور در معرض خطر قرار گرفته باشند وسیله نقلیه شما با مشکل مواجه خواهد شد. از نشانه‌های خرابی سنسور دور موتور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- روشن‌شدن چراغ چک موتور
- تغییرات سخت یا خشن دنده
- وجود صداهای ناخوشایند در موتور اتومبیل
- خاموش‌شدن ناگهانی موتور در حین رانندگی
- عدم روشن‌شدن خودرو حتی با وجود استارت‌خوردن
- عدم نمایش دور درست موتور
- قطع‌شدن پمپ بنزین در زمان استارت خودرو
- ایجاد حالت کات‌آف قبل از بالارفتن دور موتور
- عدم فعالیت درست دورسنج
- افزایش مصرف سوخت
- شتاب شدید یا تاخیری
دلایل خرابی سنسور دور موتور
سنسورهای دور موتور در طولانی‌مدت ممکن است شکسته شوند یا آسیب ببینند. علاوه‌بر این به‌مرور زمان قسمت مغناطیسی دستگاه هم ممکن است فرسوده شود یا از کار بیفتد. همچنین اگر سنسور در معرض گرمای شدیدی قرار بگیرد؛ می‌تواند خراب شود. شکستگی، خوردگی و سیم‌برشی هم از دیگر دلایل خرابی سنسور دور موتور است.
رفع خطای سنسور دور موتور
با استفاده از دستگاه دیاگ می‌توانید مشکل سنسور دور موتور را بررسی کنید. اگر خراب‌شدن سنسور ناشی از آلودگی، کثیفی و روغن کثیف باشد قطعه را از موتور خارج و نوک سنسور را با دستمال تمیز کنید. همچنین برای نتیجه‌گیری بهتر، سنسور باید با استفاده از بهترین روغن موتور روغن‌کاری شود.
گاهی مشکل از سیم‌کشی سنسور است که این موضوع باید به‌خوبی بررسی شود. در مجموع برای رفع خطای سنسور به تعمیرگاه مراجعه کنید تا اگر لازم باشد دستگاه را تعمیر یا تعویض کنند.
آیتول؛ همراه شما در روزهای سخت خرابی خودرو
سنسور دور موتور یک قطعه فوق‌العاده مهم است که تاثیر به‌سزایی بر عملکرد صحیح خودرو می‌گذارد. به‌همین دلیل باید علائم خرابی‌های سنسور را بشناسید و معاینات فنی خودرو را جدی بگیرید.
حتی اگر فرصت رفتن به تعمیرگاه را نداشته باشید؛ آیتول این کار را به‌جای شما انجام خواهد داد. آیتول با ارائه خدماتی مانند معاینه فنی، تعویض روغن غیرحضوری، پنچرگیری سیار و … خیال شما را از بابت تعمیرات خودرو راحت خواهد کرد. همین حالا روی گزینه مورد نظر خود کلیک کنید و از آیتول کمک بگیرید.
دیدگاهتان را بنویسید