آموزش تعویض لاستیک خودرو (راهنمای کامل تصویری و مرحله‌به‌مرحله)

یادگیری نحوه تعویض لاستیک خودرو، یکی از مهارت‌های ضروری برای هر راننده است؛ زیرا امکان دارد در هر زمان و مکانی با پنچری یا خرابی لاستیک روبه‌رو شود. لاستیک‌ها در اثر گذر زمان، شرایط جاده و شیوه رانندگی دچار استهلاک می‌شوند. با مشاهده علائمی مانند کم‌شدن عمق آج، ترک‌خوردگی دیواره یا برآمدگی‌های غیرعادی، می‌توان زمان تعویض لاستیک را تشخیص داد.

برای تعویض باید وسایلی مانند جک، آچار چرخ، لاستیک زاپاس، دستکش ایمنی و … همیشه همراهتان باشد تا در شرایط اضطراری دچار مشکل نشوید. در این مقاله زمان تعویض لاستیک، ابزارهای لازم و مراحل دقیق تعویض و نکات ایمنی در حین تعویض لاستیک را بررسی خواهیم کرد. اگر می‌خواهید در هر شرایطی آماده باشید و بدون استرس، لاستیک خودرویتان را تعویض کنید، این راهنمای کامل، همان چیزیست که به آن نیاز دارید.

چه زمانی باید لاستیک خودرو را تعویض کنیم؟

لاستیک خودرو هم مانند هر قطعه مصرفی دیگر عمر مشخصی دارد و پس از مدتی، کارایی اولیه خود را از دست می‌دهد. استفاده از لاستیک‌های کهنه و فرسوده نه‌تنها باعث افت کیفیت رانندگی و کاهش چسبندگی خودرو به سطح جاده می‌شود، بلکه می‌تواند جان راننده و سرنشینان را در معرض خطر قرار دهد.

به همین ‌دلیل، علاوه‌بر توجه به تاریخ تولید و انقضای لاستیک باید نشانه‌های ظاهری پایان عمر آن را هم بشناسید تا پیش از بروز حادثه، لاستیک‌ها را به‌موقع تعویض کنید.

فرسودگی آج

یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های به پایان‌رسیدن عمر مفید لاستیک، فرسودگی آج آن است. لاستیک‌های نو معمولا عمقی در حدود ۵.۹ میلی‌متر دارند، اما وقتی این مقدار به حدود ۱.۶ میلی‌متر یا کمتر برسد، چسبندگی لاستیک به سطح جاده کاهش پیدا می‌کند. این موضوع به‌طور مستقیم بر کنترل خودرو اثر می‌گذارد و می‌تواند ایمنی رانندگی را به خطر بیندازد.

ترک‌خوردگی و آسیب از بغل

وجود ترک‌های کوچک یا بزرگ روی دیواره جانبی لاستیک، نشانه‌ای از تخریب ساختار آن است. این ترک‌ها معمولا در اثر گذر زمان یا قرارگرفتن در شرایط محیطی مانند تابش مستقیم آفتاب و تغییرات شدید دما ایجاد می‌شوند و می‌توانند مقاومت لاستیک را به‌شدت کاهش دهند.

لرزش فرمان هنگام رانندگی

اگر پس از تنظیم فرمان و بالانس چرخ‌ها همچنان در فرمان احساس لرزش کنید، احتمال زیادی وجود دارد که لاستیک‌ها دچار فرسودگی یا آسیب‌دیدگی شده باشند. این مشکل می‌تواند نشانه‌ نیاز به تعویض لاستیک باشد.

لوازم مورد نیاز برای تعویض لاستیک ماشین

برای این‌ که بتوانید در شرایط اضطراری به‌راحتی لاستیک خودرو را تعویض کنید، داشتن چند ابزار ضروری الزامی است؛ البته، برای یادگیری روش‌های دقیق‌تر و نکات حرفه‌ای‌تر می‌توانید مقاله آموزش پنچرگیری را مطالعه کنید.

• جک خودرو: برای بالابردن خودرو از سطح زمین استفاده می‌شود که مدل‌های مختلفی متناسب با وزن و نوع خودرو دارد.
• آچار چرخ: آچار چرخ، برای باز و بسته‌کردن پیچ‌های چرخ استفاده می‌شود که کار جداکردن یا نصب لاستیک را ساده می‌کند.
• زاپاس یا لاستیک نو: همراه‌داشتن لاستیک نو یا زاپاس، از الزامات تعویض لاستیک است.
• دستکش ایمنی: استفاده از دستکش ایمنی برای محافظت از دست‌ها در هنگام کار و جلوگیری از آلودگی یا خراشیدگی بسیار ضروری است.
• آجر/چوب برای مهار چرخ: قراردادن آجر یا چوب، هنگام استفاده از جک زیر چرخ‌های مخالف از حرکت ناگهانی خودرو جلوگیری و ایمنی فرایند تعویض لاستیک ماشین را تضمین می‌کند.

نحوه تعویض لاستیک خودرو (آموزش مرحله‌به‌مرحله)

تعویض لاستیک در بیشتر خودروها مراحل مشابهی دارد و این آموزش می‌تواند برای هر نوع خودرو مورد استفاده قرار گیرد. با دنبال‌کردن مراحل زیر به ترتیب، می‌توانید این ‌کار را به‌صورت ایمن و صحیح انجام دهید.

۱. آماده‌سازی و ایمن‌سازی خودرو

ابتدا ترمز دستی را کاملا بالا بکشید؛ اگر خودرو دنده دستی دارد، دنده را در حالت یک یا عقب قرار دهید. برای ایمنی بیشتر می‌توانید دو عدد آجر یا سنگ را جلو و پشت چرخ‌ها قرار دهید تا خودرو حرکت نکند. سپس، لاستیک زاپاس و ابزارهای مورد نیاز مانند جک و آچار را آماده کنید.

۲. شل کردن پیچ‌ها

برای بازکردن مهره‌های چرخ، از آچار چرخ استفاده کنید؛ البته، شل‌کردن پیچ‌ها را قبل از بالابردن خودرو با جک انجام دهید. انجام این‌ کار پیش از استفاده از جک باعث می‌شود وزن خودرو از چرخیدن لاستیک جلوگیری کند. پیچ‌ها را در جهت مخالف عقربه‌های ساعت شل کنید؛ اگر آچار شما چند سری دارد، باید سری مناسب را امتحان کنید تا با سایز پیچ‌ها مطابقت داشته باشد.

۳. بالا بردن خودرو با جک

برای تعویض لاستیک، جک را زیر نقطه‌ای که سازنده خودرو برای بالابر مشخص کرده است قرار دهید. سپس با استفاده از جک، خودرو را بالا ببرید تا لاستیک آسیب‌دیده کاملا از زمین جدا شود. قبل از انجام این ‌کار، راهنمای خودرویتان را مطالعه کنید تا دستورالعمل‌های مخصوص مدل خودروی خود را رعایت کنید.

۴. باز کردن لاستیک فرسوده

ابتدا قالپاق چرخ را جدا و پیچ‌های چرخ را در جهت مخالف عقربه‌های ساعت شل کنید؛ یک تا دو دور بازکردن پیچ‌ها کافی است. سپس، مهره‌ها را باز و لاستیک آسیب‌دیده را با دقت از خودرو جدا کنید.

۵. نصب لاستیک جدید یا زاپاس

لاستیک زاپاس یا جدید را بردارید و آن را روی خودرو تراز کنید. سپس، به‌آرامی روی پیچ‌ها فشار دهید و مطمئن شوید که به‌خوبی قرار گرفته است. مهره‌ها را ابتدا با دست ببندید تا لاستیک ثابت و آماده مرحله بعدی شود. اگر لاستیک زاپاس ندارید یا می‌خواهید یک لاستیک جدید بخرید، می‌توانید با ثبت نام لاستیک دولتی به قیمت مناسب‌تری آن را خریداری کنید تا در شرایط اضطراری آماده باشید.

۶. بستن پیچ‌ها و پایین آوردن خودرو

با استفاده از جک، خودرو را تا حدی پایین بیاورید که لاستیک جدید با زمین تماس پیدا کند اما هنوز وزن کامل خودرو روی آن نباشد. در این مرحله مهره‌ها را با آچار کمی بیشتر محکم کنید. سپس خودرو را کامل روی زمین قرار دهید و جک را با احتیاط خارج کنید.

۷. سفت کردن نهایی پیچ‌ها

با استفاده از آچار چرخ، پیچ‌ها را به‌صورت ضربدری کاملا سفت کنید. این روش باعث توزیع یکنواخت فشار روی چرخ می‌شود و از شل‌شدن لاستیک هنگام رانندگی جلوگیری می‌کند.

تعویض لاستیک جلو و عقب؛ چه تفاوتی دارد؟

تایرهای جلو در مقایسه با تایرهای عقب فشار بیشتری را تحمل می‌کنند، زیرا بخش عمده وزن خودرو و کنترل زاویه حرکت روی آن‌ها متمرکز است. به همین‌ دلیل، زمان تعویض لاستیک خودرو جلو و عقب متفاوت است و لاستیک‌های جلو، زودتر از تایرهای عقب نیاز به تعویض پیدا می‌کنند.

سلامت لاستیک‌های جلو نقش مهمی در پایداری و ایمنی خودرو دارد و هرگونه آسیب یا فرسودگی آن‌ها می‌تواند خطر تصادف را افزایش دهد. بنابراین، توصیه می‌شود که تایرهای جلو را به‌صورت جفت و زودتر از تایرهای عقب تعویض کنید تا رانندگی ایمن‌تر و مطمئن‌تری داشته باشید؛ برای این‌ کار می‌توانید از ثبت نام لاستیک‌ دولتی بارز یا کویر کمک بگیرید.

تعویض لاستیک از روی رینگ

تعویض لاستیک از روی رینگ کاری نسبتا دشوار است و نیازمند مهارت و دانش اولیه مکانیکی است. برای انجام این کار باید ابزارهای مخصوص، مانند محلول‌های روان‌کننده، اهرم یا ابزار شکستن مهره لاستیک، جک خودرو، پیچ‌گوشتی و آچار و ابزار حذف سوپاپ یا شیر شریدر را آماده کنید.

مراحل تعویض لاستیک در کارگاه پنچرگیری

بعد از این ‌که چرخ از خودرو جدا شد، برای جدا کردن لاستیک از رینگ باید چند مرحله را پشت سر بگذارید:

• خالی کردن باد تایر: ابتدا با استفاده از ابزار مخصوص، هسته سوپاپ را در خلاف جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید. این کار باعث می‌شود هوای داخل لاستیک کاملا تخلیه شود.
• جدا کردن مهره لاستیک: برای این مرحله می‌توانید از ابزارهای تخصصی یا جک استفاده کنید. این تجهیزات به شکستن مهره و جداسازی اولیه لاستیک از رینگ کمک می‌کنند و احتمال آسیب به رینگ را به حداقل می‌رسانند.
• استفاده از روان‌کننده: روی لبه رینگ مقداری روان‌کننده (مانند محلول صابونی) بمالید تا فرآیند جداسازی راحت‌تر انجام شود و اصطکاک کمتری به وجود بیاید.
• ایجاد فاصله بین لاستیک و رینگ: با استفاده از یک میله محکم یا پیچ‌گوشتی، بین لاستیک و رینگ، فاصله ایجاد کنید. سپس اهرم را به‌آرامی حرکت دهید تا بخش‌های بیشتری از لاستیک، از رینگ جدا شود.
• جداکردن کامل لاستیک از رینگ: در نهایت، لبه لاستیک را بگیرید و با واردکردن کمی فشار، آن را از رینگ بیرون بیاورید. توجه داشته باشید که این کار به نیروی زیادی نیاز دارد و ممکن است به‌تنهایی سخت باشد.

جدا کردن لاستیک از رینگ، بدون تجهیزات حرفه‌ای کار زمان‌بر و دشواری است. به همین ‌دلیل، اگر تجربه یا ابزار کافی ندارید، بهتر است این کار را به متخصصان و دستگاه‌های مخصوص بسپارید تا هم سریع‌تر انجام شود و هم آسیبی به لاستیک و رینگ وارد نشود.

در این شرایط، می‌توانید از سامانه خدمات خودرویی آیتول و سرویس پنچرگیری سیار آن کمک بگیرید؛ کارشناسان در کوتاه‌ترین زمان ممکن به محل شما اعزام می‌شوند و خدماتی مانند تعمیر یا تعویض لاستیک پنچر، نصب لاستیک زاپاس و سایر خدمات خودرویی را به‌صورت فوری ارائه می‌دهند.

تعویض لاستیک ماشین اتومات

در تعویض لاستیک ماشین اتومات باید پیش از هر چیزی اطمینان حاصل کنید که گیربکس در حالتP  (پارک) قرار دارد و ترمز دستی فعال شده است. این وضعیت باعث می‌شود خودرو ثابت بماند و از جابه‌جایی ناخواسته آن جلوگیری شود.

نکات ایمنی و خطاهای رایج در تعویض لاستیک

یکی از مهم‌ترین اصول، هنگام تعویض لاستیک خودرو، رعایت آرامش و توجه به نکات ایمنی است. اگر بدون برنامه‌ریزی یا در مکان نامناسب اقدام کنید، ممکن است هم به خودتان و هم به خودرو آسیب وارد شود. در ادامه به رایج‌ترین خطاها و موارد ایمنی مهم اشاره می‌کنیم:

• انتخاب محل مناسب: همیشه خودرو را در مکانی امن، به دور از ترافیک و روی سطحی صاف و پایدار متوقف کنید.
• ثابت نگه‌داشتن خودرو: قبل از استفاده از جک، برای جلوگیری از حرکت ناگهانی خودرو، از سنگ یا آجر برای مهار چرخ‌ها استفاده کنید.
• محکم‌نکردن پیچ‌ها: یکی از رایج‌ترین اشتباهات، سفت‌نکردن کامل پیچ‌ها است که می‌تواند باعث شل یا بازشدن چرخ، هنگام رانندگی شود.
• استفاده نادرست از جک: قرارندادن جک در محل مشخص‌شده توسط سازنده می‌تواند خطرناک باشد و حتی باعث سقوط خودرو شود.
• انتخاب لاستیک نامناسب: همیشه لاستیک جایگزین باید مطابق با مشخصات فنی خودرو باشد. برای اطمینان می‌توانید از لاستیک دولتی کویر یا دیگر برندهای معتبر استفاده کنید.

جمع‌بندی و توصیه پایانی

آشنایی با نحوه تعویض لاستیک به رانندگان کمک می‌کند تا در مواقعی مثل پنچرشدن یا آسیب‌دیدگی لاستیک، بدون استرس و معطلی، مشکل را برطرف کنند. اگر ابزار مناسب در اختیار داشته باشید و مراحل تعویض لاستیک را به‌درستی انجام دهید، می‌توانید در مدت زمان کوتاهی لاستیک را تعویض کنید و با خیالی آسوده به مسیر خود ادامه دهید.

رعایت نکات ایمنی مانند انتخاب محل مناسب برای تعویض، استفاده درست از جک و محکم‌کردن پیچ‌ها، از مواردی است که نباید فراموش شود.

اگر هم می‌خواهید بدون دردسر، لاستیک خودروی خود را عوض کنید یا به سایر سرویس‌های خودرویی دسترسی داشته باشید، می‌توانید از سامانه آیتول استفاده کنید؛ آیتول این امکان را فراهم کرده است تا بسیاری از خدمات را سریع، مطمئن و آسان دریافت کنید.