بهترین زمان تعویض روغن موتور برای انواع خودرو

روغن موتور خودرو نقشی اساسی در سلامت قطعات خودرو دارد. شناخت از روغن موتور و بهترین زمان تعویض آن، عملکرد قطعات خودرو را بهبود خواهد داد و به موتور ماشین عمری دوچندان خواهد بخشید. این که بهتر است از چه روغن موتوری برای خودروی خود استفاده کنید، بهترین زمان تعویض روغن موتور چه هنگام است و پس از طی چه مسافت و در چه زمان باید اقدام به تعویض روغن موتور کرد، بسته به نوع خودرو تفاوت می‌کند؛ اما مواردی عمومی هست که با اطلاع از آن‌‌ها و رعایت‌شان، می‌توانید سلامت موتور خودروی خود را تأمین کنید و عمر قطعات آن را بیفزایید.

اگر اهل تعویض روغن موتور خودروی ماشین خود در زمان طلایی آن نیستید، نشانه‌هایی برای نیاز فوری به تعویض روغن موتور خودرو وجود دارد. این نشانه‌ها را باید حتما بشناسید و به‌موقع برای تعویض روغن موتور ماشین اقدام کنید. در این مقاله از بهترین زمان تعویض روغن موتور خودرو و نشانه‌های فرارسیدن زمان تعویض روغن موتور خواهیم گفت.

بهترین زمان تعویض روغن موتور خودرو

برای اینکه روغن موتو رتا به موقع عوض کنیم باید بدانیم بهترین زمان تعویض روغن موتور خودرو چه وقتی است. کافی است این سوال را در جمعی بپرسید تا احتمالا با پاسخ‌های متفاوت و گاهی عجیب مواجه شوید. بعضا از لزوم تعویض روغن موتور پس از طی ۳۰۰۰ کیلومتر گفته‌اند. بهبود وضعیت روغن موتور خودرو از لحاظ مرغوبیت و مدل ماشین در این اعداد  تفاوتی چندهزار کیلومتری ایجاد خواهد کرد. از ۵۰۰۰ تا ۷۵۰۰ کیلومتر هم بنا به شرایط، سخن به میان آمده است. گاهی نیز بازه‌ی زمانی سه ماهه به‌عنوان بهترین زمان تعویض روغن موتور خودرو عنوان شده است.

اگر اهل رانندگی زیاد نیستید و مسافت طی‌شده توسط خودروی شما به مقادیر بالا نمی‌رسد، پس از گذشت سه ماه بهتر است روغن موتور را تعویض کنید. سیستم نظارت بر عمر روغن نیز در مدل‌های جدیدتر خودرو وجود دارد که می‌تواند به تشخیص زمان مناسب برای تعویض کمک کند. بدانید که بهترین راهنما برای زمان تعویض روغن موتور خودرو، دفترچه‌ی راهنمای خودرو است و اعتبار آن از اظهار نظر هر فردی بیشتر است.

اگر خودروی شما پراید است، پیشنهاد می‌کنیم مطلب بهترین روغن موتور برای پراید را مطالعه کنید. همچنین در صورتی که احساس می‌کنید روغن خودروتان کم شده است، مقاله علائم کم شدن روغن موتور پراید را مطالعه کنید.

تأثیر شرایط رانندگی سخت در زمان تعویض روغن موتور

نکته‌ی دیگر رانندگی در شرایط سخت است. شرایطی که باعث می‌شود نیاز به تعویض روغن موتور خودرو در زمان‌های کوتاه‌تری به وجود آید. اگر در آب‌وهوای بد یعنی بسیار گرم یا بسیار سرد و غبارآلود رانندگی می‌کنید، اگر به‌طور مداوم با سرعت زیاد و یا سرعت کم می‌رانید، اگر جاده‌ و خیابانی که در آن رانندگی می‌کنید ناهموار است و یا با یدک‌کش سروکار دارید و اگر مداوم و در فاصله‌های کوتاه از ماشین خود استفاده می‌کنید، رانندگی در شرایط سخت برای شما نیز صدق می‌کند. در این‌صورت باید زودتر از معمول روغن موتور خودروی شما تعویض شود. برای شناخت بهتر از شرایط سخت رانندگی می‌توانید به دفترچه‌ی راهنما مراجعه نمایید.

عمر مفید روغن موتور چقدر است؟

بسته به اینکه عمر روغن موتور چقدر باشد، می توان زمان تعویض روغن موتور را تشخیص داد. عمر مفید روغن موتور به طور کلی بین ۵۰۰۰ تا ۱۰,۰۰۰ کیلومتر یا هر ۳ تا ۶ ماه است و این بازه بسته به نوع روغن، سبک رانندگی، شرایط آب و هوایی و کیفیت فیلتر روغن متغیر است. متخصصین توصیه می کنند اگر حتی مسافرت چندانی با خودرو خود نرفته اید هر ۶ تا ۱۲ ماه روغن موتور را تعویض کنید.

روغن‌های سنتتیک معمولاً دوام بیشتری دارند و برای خودروهایی که در شرایط سخت یا ترافیک شهری حرکت می‌کنند، توصیه می‌شود تعویض روغن زودتر انجام شود. نشانه‌هایی مانند تغییر رنگ روغن، بوی سوختگی و افزایش دمای موتور هم می‌تواند نشان‌دهنده نیاز به تعویض روغن باشد.

عوامل موثر در مدت زمان تعویض روغن موتور

تعویض به موقع روغن موتور یکی از کلیدی‌ترین اقدامات برای حفظ سلامت و کارایی خودرو است. اما سوالی که همیشه برای صاحبان خودرو مطرح می‌شود این است که چه زمانی باید روغن موتور را تعویض کنند؟ حقیقت این است که مدت زمان مناسب تعویض روغن به عوامل مختلفی بستگی دارد.

• نوع روغن موتور

یکی از اصلی‌ترین عوامل موثر بر مدت زمان تعویض روغن، نوع روغن موتوری است که استفاده می‌کنید. روغن‌های موتور به طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شوند: روغن‌های معدنی، نیمه‌سنتتیک و سنتتیک. روغن‌های سنتتیک کیفیت بالاتری دارند و می‌توانند مدت زمان بیشتری در موتور باقی بمانند بدون اینکه خواص روانکاری خود را از دست بدهند. در مقابل، روغن‌های معدنی عمر کوتاه‌تری داشته و نیاز به تعویض سریع‌تری دارند.

• شرایط رانندگی

شرایط رانندگی می‌تواند تاثیر زیادی بر مدت زمان تعویض روغن داشته باشد. اگر شما در مناطقی با ترافیک سنگین و یا شرایط آب‌وهوایی گرم و خشک رانندگی می‌کنید، موتور خودرو بیشتر تحت فشار قرار می‌گیرد و روغن سریع‌تر کیفیت خود را از دست می‌دهد. در شرایط رانندگی سخت و پر ترافیک، توصیه می‌شود که روغن موتور را زودتر از زمان توصیه شده تعویض کنید. از طرف دیگر، رانندگی در بزرگراه‌ها و با سرعت‌های یکنواخت باعث می‌شود روغن مدت زمان بیشتری دوام بیاورد.

• نوع و مدل خودرو

هر خودرو ویژگی‌های خاص خود را دارد و سازندگان خودرو معمولاً دستورالعمل‌های مشخصی برای تعویض روغن در دفترچه راهنمای خودرو ارائه می‌دهند. به عنوان مثال، برخی خودروهای مدرن به دلیل طراحی پیشرفته موتور، می‌توانند با روغن‌های طولانی‌مدت و با فواصل بیشتر به کار خود ادامه دهند. در مقابل، خودروهای قدیمی‌تر معمولاً نیاز به تعویض روغن در فواصل زمانی کوتاه‌تری دارند.

• کیفیت روغن و فیلتر

کیفیت روغن موتور و فیلتر روغن نیز نقش مهمی در زمان‌بندی تعویض روغن ایفا می‌کند. روغن‌های با کیفیت بالا معمولاً افزودنی‌های ضد اکسیداسیون و ضد سایش دارند که به بهبود عملکرد روغن و افزایش طول عمر آن کمک می‌کنند. همچنین، فیلتر روغن وظیفه جذب آلودگی‌ها و ذرات معلق در روغن را بر عهده دارد و اگر فیلتر به موقع تعویض نشود، کیفیت روغن کاهش پیدا می‌کند و نیاز به تعویض روغن زودتر خواهد بود.

• سن و کارکرد خودرو

هر چه خودرو قدیمی‌تر باشد و کارکرد بیشتری داشته باشد، احتمال خرابی و سایش قطعات موتور بیشتر می‌شود. خودروهای با کارکرد بالا، به دلیل ایجاد سایش و تولید ذرات فلزی بیشتر در داخل موتور، زودتر نیاز به تعویض روغن دارند. همچنین، خودروهای قدیمی‌تر ممکن است در حین کارکردن، روغن را به مرور زمان بسوزانند و نیاز به تعویض مکرر داشته باشند.

• عادات رانندگی و سرعت

عادات رانندگی و سرعت نیز می‌تواند در کاهش یا افزایش طول عمر روغن موتور تاثیرگذار باشد. رانندگی با شتاب زیاد، توقف و حرکت‌های مکرر و رانندگی با سرعت‌های بسیار بالا فشار زیادی بر موتور وارد می‌کند و باعث می‌شود روغن سریع‌تر کثیف شود. رانندگی با سرعت‌های متعادل و یکنواخت می‌تواند به افزایش طول عمر روغن کمک کند.

اهمیت روغن موتور خودرو

روغن موتور خودرو وظایف مهمی را بر عهده دارد. اولین وظیفه‌ی آن، روانکاری، کاهش اصطکاک بین قطعات خودرو است. به انجام رسیدن درست این وظیفه‌ی روغن موتور و روانکاری قطعات خودرو عملکرد قطعات را بهبود می‌دهد و عمر آن‌ها بیشتر می‌کند. اما این‌ تنها وظیفه‌ی روغن موتور نیست، خنک‌کنندگی هم بر عهده‌ی آن است. البته روغن موتور بخشی از مجموعه‌ی خنک‌کننده‌ی خودرو است و حرارت بسیار زیادی  را که در موتور خودرو ایجاد می‌شود، فرومی‌کاهد.

این پایان ماجرا نیست و روغن موتور تصفیه و جذب آلاینده‌ها و دوده‌های ناشی از احتراق و آب‌بندی را هم انجام می‌دهد. با این تفاصیل، اهمیت روغن موتور خودرو آشکار می‌شود و تعویض بهنگام آن، یکی از ضروری‌ترین کارهایی می‌نماید که هر را راننده‌ای باید از آن آگاه باشد؛ چراکه پس از مدتی کهنگی، تغییرات در ترکیب روغن موتور خودرو و وجود ناخالصی‌ها و دوده‌ها، روغن موتور را به چیزی مضر برای ماشین تبدیل می‌کند و سهل‌انگاری در تعویض آن تبعات سختی در پی خواهد داشت.

عواقب عدم تعویض به موقع روغن موتور

روغن موتور به عنوان یک عامل حیاتی در عملکرد خودروها، نقشی بسیار مهم در سلامت موتور دارد. بسیاری از افراد ممکن است تعویض روغن موتور را به تعویق بیندازند یا فکر کنند که می‌توانند با این کار در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنند. اما تاخیر در تعویض روغن موتور می‌تواند عواقب جدی و گاهی جبران‌ناپذیر برای خودرو به همراه داشته باشد. 

۱. کاهش کارایی موتور

روغن موتور وظیفه روان‌کاری قطعات متحرک موتور را بر عهده دارد. با گذشت زمان و استفاده مداوم، روغن موتور دچار کاهش کیفیت می‌شود و خواص روان‌کاری خود را از دست می‌دهد. در نتیجه، اصطکاک بین قطعات موتور افزایش می‌یابد و این امر منجر به کاهش کارایی موتور و افزایش مصرف سوخت خواهد شد.

۲. افزایش دما و احتمال سوختگی موتور

روغن موتور علاوه بر روان‌کاری، وظیفه خنک‌کنندگی نیز دارد. وقتی روغن کیفیت خود را از دست می‌دهد، توانایی خنک کردن قطعات داخلی موتور کاهش می‌یابد و موتور بیش از حد گرم می‌شود. اگر این مشکل ادامه یابد، دمای بالا می‌تواند باعث خرابی قطعات داخلی و حتی سوختن موتور شود که هزینه‌های سنگینی به همراه خواهد داشت.

۳. تجمع رسوبات و آلودگی در موتور

با گذشت زمان، روغن موتور آلودگی‌ها، رسوبات و ذراتی که در حین کارکرد موتور تولید می‌شوند را جذب می‌کند. این ذرات شامل گرد و غبار، ذرات فلزی و حتی سوخت نسوخته هستند که در روغن جمع می‌شوند. اگر روغن به موقع تعویض نشود، این رسوبات در قسمت‌های مختلف موتور جمع شده و ممکن است باعث گرفتگی فیلترها و مجاری روغن شده و در نتیجه جریان روغن در موتور مختل شود.

۴. کاهش عمر موتور

تعویض به موقع روغن موتور یکی از اصلی‌ترین اقداماتی است که می‌تواند به افزایش عمر موتور کمک کند. روغنی که کثیف و قدیمی شده است، نمی‌تواند به درستی از موتور محافظت کند و در نتیجه قطعات موتور زودتر فرسوده می‌شوند. در صورتی که این مشکل تداوم یابد، قطعات موتور نیاز به تعویض خواهند داشت که هزینه‌های بالایی دارد.

۵. آسیب به میل‌لنگ و یاتاقان‌ها

روغن موتور باید به طور مداوم و با فشار مناسب در اطراف میل‌لنگ و یاتاقان‌ها جریان یابد تا از این قطعات حساس محافظت کند. با کاهش کیفیت روغن، جریان روغن مختل شده و فشار کافی به یاتاقان‌ها نمی‌رسد. این مشکل می‌تواند باعث ایجاد خراش و سایش روی میل‌لنگ و یاتاقان‌ها شود که تعمیر آنها بسیار پرهزینه است.

۶. افزایش مصرف سوخت

وقتی روغن موتور قدیمی می‌شود و توانایی روان‌کاری خود را از دست می‌دهد، اصطکاک بین قطعات افزایش می‌یابد. این اصطکاک اضافه باعث می‌شود موتور برای تولید همان مقدار توان نیاز به انرژی بیشتری داشته باشد و در نتیجه مصرف سوخت افزایش می‌یابد. بنابراین، تعویض به موقع روغن می‌تواند به بهبود مصرف سوخت و صرفه‌جویی در هزینه‌ها کمک کند.

۷. خطر خرابی ناگهانی خودرو

یکی از خطرات عدم تعویض به موقع روغن موتور، احتمال خرابی ناگهانی و از کار افتادن خودرو در جاده است. موتورهایی که با روغن کثیف و قدیمی کار می‌کنند بیشتر در معرض آسیب و خرابی‌های ناگهانی قرار دارند. این وضعیت ممکن است حتی منجر به نیاز به یدک‌کش و تعمیرات اساسی شود که برای هر راننده‌ای ناخوشایند است.

بررسی وضعیت روغن موتور

چک کردن سطح روغن موتور در فواصل زمانی مشخص و به‌طور منظم، می‌تواند شما را از وضعیت روغن موتور خودروتان آگاه کند: این‌که خودروی شما چقدر روغن مصرف می‌کند و سطح روغن تا چه حد پایین آمده است. بازه‌ی زمانی لازم برای بررسی روغن موتور پس از مدتی به دست‌تان می‌آید و نیازی نیست دیگر در فواصل کم، روغن موتور خودروی خود را چک کنید. رنگ روغن موتور، سطح آن و میزان چسبندگی‌اش، خبر از وضعیت روغن موتور می‌دهد و نیاز به تعویض و یا حتی تعمیر بعضی قطعات را مشخص می‌کند.

رنگ روغن موتور خودور پس از مدتی شروع به تغییر می‌کند. ابتدا طلایی است و به‌مروز زمان تیره‌تر می‌شود. تشخیص موعد تعویض روغن موتور از روی رنگ آن، مهارتی است که به‌تدریج در شما به وجود می ‌آید. تنها باید بدانید، تیره شدن روغن موتور اگر زودتر از وقت معمول رخ دهد، نشانه‌ی خوبی نیست و احتمالا در برخی قطعات ماشین مثل رینگ یا پیستون مشکلی به وجود آمده است.

چسبندگی روغن موتور دیگر پارامتری است که با بررسی آن می‌توانید نیاز به تعویض روغن موتور را دریابید. اگر چسبندگی روغن موتور از حدی بیشتر شده باشد، نمی‌تواند به‌خوبی از پس روان‌کاری و دیگر وظایف خود برآید. این مورد را هم به‌تجربه و تنها با لمس روغن موتور با انگشتان درخواهید یافت.

نشانه‌های نیاز خودرو به تعویض روغن موتور

اگر به هر دلیلی روغن موتور خودروی خود را در زمان مناسب تعویض نکردید، نشانه‌هایی وجود دارد که می‌تواند نیاز به تعویض روغن موتور را به شما گوشزد کند. این نشانه‌ها را که دیدید، دیگر نباید تعویض روغن موتور را به تعویق بیندازید:

• روشن شدن چراغ چک یا تعویض روغن

روشن شدن چراغ تعویض روغن، راحت‌ترین راه تشخیص فرارسیدن زمان تعویض روغن است. این چراغ زمانی روشن می‌شود که روغن به‌اندازه‌ی کافی وجود نداشته و فشار روغن کم شده باشد. نشانه‌ای آشکار که نباید نادیده بگیرید و هیچ کار سختی هم برای تشخیصش ندارید.

روشن شدن چراغ چک روغن را باید هشداری جدی از خودرو تلقی کنید. روشن شدن این چراغ می‌تواند نشانه‌ی بزرگ‌تر شدن شکاف بین قطعات متحرک یا خرابی پمپ روغن باشد. پس هرکدام از این احتمالات را بررسی کنید. بررسی برخی از موارد نیاز به مراجعه به تعمیرکار دارد و تأخیر در این کار، به‌هیچ وجه جایز نیست.

• کم شدن شتاب خودرو

گفتیم که یکی از وظایف روغن موتور خودرو، روانکاری قطعات است. زمانی که کیفیت و یا سطح روغن موتور پس از کارکردهای طولانی، کم شده باشد، روان‌کاری به‌درستی صورت نمی‌گیرد. بین قطعاتی که به‌خوبی روان‌کاری نشده باشند، اصطکاک بالایی ایجاد می‌شود و کار آن‌ها مختل می‌شود. این اختلال شتاب خودرو را از آن‌چه باید کمتر می‌کند و به‌مرور مشکل بیشتر و بیشتر به چشم می‌‌آیدد. پس زمانی که شتاب خودرو کم‌تر از حالت ایده‌آل شد، یکی از کارهایی که حتما باید انجام دهید، چک کردن وضعیت روغن موتور خودرو است.

• صداهای نامعمول از موتور خودرو

باز هم همان حکایت نقش روغن موتور در روانکاری و کاهش اصطکاک مطرح است. زمانی که قطعات روانکاری نشده باشند، صداهایی غیرمعمولِ ضربات متوالی از موتور شنیده می‌شود. این صداها ممکن است به‌مرور و یا حتی ناگهانی بیشتر شود که حاکی از خبرهای بدی برای صاحب خودرو و احتمالا نشانه‌ی خراب شدن برخی قطعات است.

صدای نامعمولی دیگری که نشان از مشکل در میزان یا کیفیت روغن خودرو دارد، صدایی است که در زمان روشن شدن موتور خودور به گوش می‌رسد. صدایی که ناشی از عدم رسیدن به‌موقع روغن موتور به سوپاپ خودرو است و نیاز رسیدگی به وضعیت روغن موتور خودرو را گوشزد می‌کند.

• دود اگزوز و بوی روغن

اگر بوی روغن را در ماشین خود حس کردید یا دود غلیظی از اگزوز ماشین شما خارج شد، باید وضعیت روغن موتور خودوری خود را بررسی کنید. این وضعیت ممکن است نشان‌دهنده‌ی نشت روغن در ماشین باشد و باید سریعا به آن رسیدگی و به نمایندگی یا تعمیرکار مراجعه کنید. در این موارد معمولا نیاز است روغن موتور ماشین را هم تعویض نمایید.

روش تعویض روغن موتور خودرو

پس از این‌که بهترین زمان تعویض روغن موتور خودرو را شناختید یا با هر نشانه‌ای فهمیدید که باید روغن موتور را عوض کنید، نوبت به انجام مراحل این کار می‌رسد. تعویض روغن موتور خودرو کار سختی نیست و خودتان هم می‌توانید در محیط پارکینگ انجامش بدهید.

مواد و ابزار مورد نیاز برای تعویض روغن خودروی ماشین

• روغن موتور
• فیلتر روغن
• تعویض واشر پلاگین تخلیه
• آچار برای جدا کردن پلاگین تخلیه
• آچار فیلتر روغن
• تابه تخلیه روغن
• قیف
• جک و پایه‌های جک

آماده کردن خودرو

خودروی خود را باید پیش از آغاز مراحل تعویض روغن آماده کنید. روغن موتور نباید در این مرحله داغ باشد پس پیش از انجام مراحل، ماشین خود را خاموش کنید. دقت کنید که ماشین بیش از حد سرد نشود. ابتدا باید روکشی که دریچه‌ی تخلیه‌ی روغن موتور و فیلتر روغن را پنهان کرده، پیدا کنید و آن را بردارید. این روکش تنها در برخی از خودروها وجود دارد.

مراحل تعویض روغن موتور خودرو

در این بخش به‌طور کلی و بدون ورود به جزئیات کار، مراحل اصلی تعویض روغن موتور خودرو را مرور می‌کنیم. برای آلوده نشدن دست‌هایتان  از دستکش استفاد کنید. ذکر این نکته هم لازم است که نباید روغن موتور مصرف‌شده را در محیط و یا فاضلاب بریزید و بهتر است آن را در اختیار مراکز تعویض روغن قرار دهید. اما مراحل تعویض روغن از این قرار است:

• درپوش روغن موتور خودرو را از بالا باز نمایید.
• برای دسترسی به کارتل با استفاده از جک ماشین خود را بالا بیرید.
• اگر برای دسترسی به کارتل نیاز به باز کردن سینی بود، این کار را انجام دهید.
• روغن خودرو را در ظرفی که پیشتر در نظر گرفته و زیر محفظه‌ی کارتل قرار داده‌اید، تخلیه کنید.
• به‌کمک آچار بکس و شماره پیچ، کارتل روغن موتور را باز نمایید.
• پس از باز کردن پیچ کارتل، اجازه دهید روغن موتور به‌طور کامل تخلیه شود. برای اطمینان از خارج شدن کامل روغن موتور، می‌توانید جک ماشین را در زمان تخلیه پایین بیاورید تا اگر روغنی در کارتل مانده باشد، خالی شود.
• پس از تخلیه‌ی روغن باید فیلتر روغن را تعویض کنید. برای تعویض فیلتر روغن به آچار مخصوص فیلتر روغن نیاز است. قبل از قرار دادن فیلتر جدید، واشر دور فیلتر را با روغن چرب کنید.
• در این مرحله باید پیچ کارتل را ببندید. قبل از آن واشر را روی پیچ کارتل بگذارید. دقت کنید که بعضا پیچ کارتل یک‌بار مصرف است و باید آن را عوض کنید.
• پس از اطمینان از این‌که پیچ تخلیه‌ی روغن و فیلتر در جای خود محکم قرار گرفته‌اند، روغن موتور جدید را اضافه نمایید.
• پس از آن با روشن کردن ماشین مطمئن شوید چراغ چک روغن خاموش است.

کلام آخر

در این مقاله درباره‌ی زمان تعویض روغن موتور خودرو بحث کردیم. از بهترین زمان تعویض روغن موتور خودرو گفتیم و نشانه‌ای فرراسیدن موعد تعویض روغن موتور را برشمردیم. بهتر است همان «بهترین زمان تعویض روغن موتور» را معیار بدانیم و تعویض آن را به زمان‌های بعدتر و شرایط اضطراری وانگذاریم. پس از صحبت از زمان تعویض روغن موتور ماشین، از مراحل تخلیه و تعویض روغن موتور هم نکته‌هایی گفتیم و مراحلش را به‌طور خلاصه بیان کردیم. با خواندن این مقاله می‌توانید به‌راحتی از زمان تعویض روغن موتور خودرو آگاه شوید و از زیان‌هایی که به تعویق انداختن تعویض روغن موتور برای ماشین شما به وجود می‌آورد، جلوگیری کنید.

با آیتول، همه‌ی بدهی‌های خودروی خود را به‌صورت یکجا، پیش از اقدام برای نوبت دهی تعویض پلاک پرداخت کنید.